Review sách: Toto-Chan bên cửa sổ
Tác giả: Kuroyanagi Tetsuko
Dịch giả: Trương Thùy Lan
Đầu tiên mình phải cảm ơn đến video review về cuốn sách Toto-chan bên cửa sổ của anh Dưa Leo. Xem xong video mình hẹn khi nào lên thành phố mình sẽ tìm và mua nó. Rất may thay mình đi làm gia sư, hôm cuối mình thấy nhà bạn có cuốn sách này nên liền mượn về đọc.
"Em thật là một cô bé ngoan" - Đây là câu nói mà thầy hiệu trưởng Kobayashi thường xuyên khen Toto-chan và Toto-chan cũng cực kì vui khi được thầy hiệu trưởng khen như vậy.
Như thế nào mới được gọi là một cô bé ngoan? Chăm học, vâng lời thầy cô và cha mẹ, không được cãi lời người lớn ư?
Không, Toto-chan không như thế.
Cô bé là một học sinh bị đuổi học khi mới là học sinh lớp 1 vì những lí do ngớ ngẩn như mỗi lần viết xong 1 chữ là lấy sách vở, bút tẩy cất vào ô bàn, rồi lại lấy ra để viết chữ tiếp theo, cứ như thế lặp đi lặp lại; khi viết chữ trong trang vở vì không đủ nên viết ra cả bàn làm cô giáo chùi mãi mới sạch hay là nói chuyện với chú chim nhạn bên ngoài cửa sổ hay là đang giờ học ngó đầu ra cửa sổ, gọi các cô gánh hàng rong lại gần cổng trường và mời họ hát cho nghe, thế là cả lớp chồm ra nghe gánh hàng rong hát,... Và hàng tá những câu chuyện khác như vậy khiến Toto-chan thường xuyên không ngồi trong lớp mà được phạt đứng ngoài hành lang.
Toto-chan khi 6 tuổi là một cô bé vô cùng ngây thơ và hồn nhiên, thấy mình bị đứng ngoài hành lang nên thấy làm lạ lắm, cứ liên tục hỏi cô giáo lớp bên là: "Tại sao em lại phải đứng ở đây" khiến cô giáo không dám lên văn phòng khi Toto-chan đang bị phạt.
Thế là Toto-chan bị đuổi học.
Câu chuyện sẽ kết thúc nếu Toto-chan không có một người mẹ vô cùng tuyệt vời. Bà không nói với Toto-chan là con đã bị đuổi học và đến trường mới con phải ngoan ngoãn. Bà chị thầm nhỏ nhẹ nói với Toto rằng mình sẽ đi học ở trường mới. Ngôi trường Tomoe.
Trường học Tomoe rất đặc biệt. Lớp học là những toa xe điện. Chính nơi đây đã cho Toto một môi trường giáo dục không chỉ có tác động mạnh mẽ khi cô còn bé mà cả khi lớn lên.
Bạn có biết không?
Hôm đầu tiên tới trường, Thầy hiệu trưởng đã bảo Toto-chan kể chuyện cho thầy nghe. Toto thấy lạ lắm. Nhưng vì được kể chuyện nên cô bé rất thích. Cô bé kể từ chuyện bác soát vé ở nhà xe, chuyện con chim nhạn ở trường cũ, chuyện chảy nước mũi,... tất cả những câu chuyện mà Toto có thể nghĩ ra. Đến lúc không nghĩ ra được nữa, cô tiếc lắm.
Sau khi Toto kể xong, thầy hiệu trưởng bảo: "Nào, giờ thì em là học sinh của trường này rồi". Toto vui lắm. Vui vì lần đầu có người nghe mình kể chuyện mà không ngáp, còn rươn rướn người nghe câu chuyện của mình.
Bạn biết không?
Toto đến trường lúc 8 giờ, khi kết thúc câu chuyện đã là giờ ăn trưa. Thầy và Toto đã cùng nhau nói chuyện 4 tiếng đồng hồ.
Toto-chan chính thức trở thành học sinh ở trường Tomoe.
Ở trường Tomoe lạ lắm các bạn.
Cả trường 5 khối chỉ có tầm 50 học sinh thôi. Lớp Toto kể từ khi đón thêm bạn mới cũng chỉ có 10 học sinh. Lớp học rất rộng rãi.
Ở Tomoe, học sinh được tự do chọn chỗ ngồi, thích ngồi chỗ nào, thích ngồi cùng bạn nào thì hôm đó sẽ ngồi ở chỗ đó. Các tiết học cũng lạ kì, buổi sáng khi bắt đầu tiết học, sẽ không học theo trình tự mà học theo tự do; tức là bạn nào thích học môn nào trước thì học, có bạn thì vẽ tranh, có bạn thì đọc sách, có bạn thì ngâm cứu chiếc lọ thí nghiệm và đèn cồn,... Cứ như thế, các bạn nhỏ vô cùng thích thú bởi vì được học những môn mình thích trước, và những môn sau dù ít thích hơn nhưng các bạn vẫn vui vẻ.
Những điều thú vị ở Tomoe không chỉ dừng lại ở đó...
Tại Tomoe giờ học nhạc đối với các bạn cũng rất vui, các bạn được tập trung ở hội trường, thầy hiệu trưởng thành đánh đàn, các bạn thì cầm phấn vẽ những nốt nhạc dưới sàn của hội trường, lớp có 10 bạn thôi mà hội trường thì rộng, các bạn có thể thoải mái vẽ những nối nhạc mà không sợ đụng trúng bạn nào. Thầy hiệu trưởng và các bạn còn thống nhất với nhau về các gọi các nốt nhạc sao cho dễ nhớ nhất có thể (các gọi dựa vào hình dạng của nốt nhạc), cuối giờ hội trường như một bức tranh rộng lớn. À mà sau khi vẽ xong, các bạn phải tự tay dọn dẹp lại hội trường. Đó cũng là lí do giúp các bạn không vẽ bậy ở nơi công cộng vì ý thức được rằng việc lau dọn rất vất vả.
Điểm thêm những thông tin rất thú vị về Tomoe:
- Món ăn của biển và món ăn của núi. Và bài hát
"Nhai, nhai, nhai thật kỹ
Thức ăn bạn nhé
Nhai, nhai, nhai, thật Kỹ
Thức ăn nhé bạn"
- Đi bơi trong hồ ở trường, toàn thể học sinh không cần phải mặc đồ bơi, cứ thế nhào xuống hồ và bơi. Thầy hiệu trưởng biết rõ rằng để các bạn tự nhiên tìm hiểu cơ thể lẫn nhau sẽ giúp các bạn tránh tò mò và tìm cách để hiểu. Điều này cũng giúp Takahashi-kun, Yamamoto Yasuaki là 1 bạn bị bại liệt và 1 bạn tật không cảm thấy mình khiếm khuyết hơn các bạn mà cũng tự tin thể hiện bản thân mình.
- Để các bạn được chơi tự do thoải mái, thầy hiệu trưởng yêu cầu các bạn đi học mang bộ quần áo xấu xí nhất. Với Toto-chan thường xuyên làm rách quần áo thì đây quả là một ý tưởng vô cùng tuyệt vời.
- Các bạn còn được cắm trại ngay tại trường, trong ngay hội trường lớn của trường; còn được đi suối nước nóng - các bạn cũng cư xử như những ông bà già khi đi suối nước nóng ; đi bếp dã chiến, tức là đi vào hẻm núi Todoroki để cắm trại, các bạn phải mang theo gạo, thức ăn, rau củ để nấu đồ ăn (Toto háo hức và để chuẩn bị đã ở nhà học nấu ăn cùng mẹ, và thích nhất điều lấy tay mở nắp vung rồi đưa lên tai, háo hứng được biểu diễn cho các bạn xem).
- Các bạn được học thể dục nhịp điệu do chính thầy hiệu trưởng dạy, thể dục nhịp điệu là bộ môn cơ bản nhất của tất cả các môn, tạo sự hài hòa giữa tinh thần và thể chất, khơi dậy trí tưởng tượng cũng như kích thích khả năng sáng tạo, rèn luyện khả năng tập trung (Cách thầy hiệu trưởng để các bạn tự do cảm nhận âm nhạc, khéo léo chuyển đổi giữa các nhịp điệu rất bàn bản).
- Khi toa xe mới được thông báo (toa xe dành cho thư viện), các bạn rất háo hức và tò mò không biết toa xe được đưa tới trường như thế nào. Thế là thầy cho phép các bạn mang chắn gối, đồ ngủ tới trường để đợi toa xe tới và tận mắn nhìn thấy. Thầy cũng khuyến khích các bạn đọc sách càng nhiều càng tốt, đọc những cuốn sách các bạn thích mỗi khi rảnh rỗi, các bạn mượn về nhà đọc cũng được nhưng phải mang trả lại; thầy cũng khuyến khích ai có sách thì chia sẻ với bạn bè.
- Các bạn còn được học làm nông dân nữa, được tự tay trồng và chăm sóc cây của mình. Và bác nông dân được gọi là Thầy giáo nông dân.
Điều mình thích nhất ở thầy hiệu trưởng và ba mẹ của Toto-chan đó chính là sự tôn trọng dành cho cô gái bé nhỏ này và tạo cơ hội cho Toto-chan biết mình nên làm gì thông qua những hành động và thành quả của mình.
Toto có thói quen đi nhà xí là chúi đầu xuống xem, có lần cô bé đã làm rớt chiếc nón rất đẹp. Nhưng lần này là khác nữa, cô bé đánh rớt chiếc ví yêu quý của mình. Để tìm lại chiếc ví, Toto đã dùng xẻng múc đống phốt đi, mà lỗ ống phốt thông với nhau, Toto-chan miệt mài xúng lên. Khi thầy hiệu trưởng đi qua, thấy vậy liền hỏi han và bảo em làm xong thì đưa về như cũ nhé! Rồi rảo bước đi. Toto-chan cũng không chịu thua, miệt mài đào. Để rồi vẫn không thấy, nhưng cô rất vui mình thành quả của mình là đống phốt rất to. Rồi lại cho đống phốt xuống. Cứ như thế, nhưng nền đất còn ướt, Toto đã xúc đất rải lên cho thấm. Câu chuyện như vậy, không la mắng, chỉ nhẹ nhàng ôn tồn. Thật là người thầy đánh quý~
Yasuaki-chan mất rồi. Câu bạn mà Toto-chan đã cố gắng mới mời được lên nhà cây của mình. Mỗi học sinh ở Tomoe đều có 1 cái cây là nhà để leo trèo. Cậu ấy mất, lớp Toto-chan trở nên vắng vẻ hơn và ai nấy đều buồn. May thay, vì không ngồi chỗ cố định nên phần nào không cảm thấy bị trống chỗ của Yasuaki. Và về sau, chú chó Rocky nhà Toto-chan cũng mất, cô bé rất yêu chú chó, bảo vệ chú khi chú lỡ cắt rơi chiếc tai của mình trong trò chơi giả làm sói. Khi ấy Toto-chan đã cảm nhận được sự mất mát nhưng luôn lưu giữ hình ảnh của họ trong lòng. Họ sống mãi!
----------
Đây là cuốn sách được xuất bản năm 1981, một cuốn sách gấy tiếng vang lớn không chỉ ở Nhật mà còn trên toàn thế giới.
Xuyên suốt cuốn sách là triết lí giáo dục tiên tiến, tôn trọng tích cách, trí tuệ, khả năng của trẻ em, không kìm hãm, không miệt thị. Rất đáng trân trọng.
Và đây là câu chuyện có thật. Các bạn học sinh trường Tomoe giờ đây đã rất lớn rồi, họ đã có con cháu, là những người rất tài giỏi, phát huy được hết năng lực của mình. Dù chọn cuộc sống như thế nào họ vẫn rất vui.
Thầy hiệu trưởng Kobayashi sinh năm 1893, thầy thành lập trường Tomoe năm 1937. Thầy hiệu trưởng đã đi học ở nước ngoài, tìm hiểu rất nhiều với hi vọng thành lập trường học với triết lí giáo dục như trên.
Trường Tomoe đã bị B29 nổ tung...
Mình đọc đến cuối sách, không thể tin được triết lí giáo dục như vậy đã được hình thành từ rất lâu rồi. Thật kinh ngạc!
Contact Me